Stok yönetimi artık yalnızca ürün miktarlarını kaydetmekten ibaret değildir. Günümüz işletmeleri için asıl önemli olan, ürünlerin üretimden müşteriye ulaşana kadar geçen sürecin izlenebilirliğidir. Bu noktada seri lot takibi, üretim zincirinin her halkasında kaliteyi, güveni ve yasal uyumluluğu sağlayan kritik bir sistem haline gelmiştir.
Özellikle gıda, ilaç, kimya, medikal ve otomotiv gibi sektörlerde ürünlerin parti (lot) bazında takibi hem yasal bir gereklilik hem de markaların itibarını koruyan bir unsurdur.
Bu yazıda, seri lot nedir, hangi sektörlerde kullanılır, neden önemlidir ve hangi sistemlerle yönetilmesi en verimli sonuçları verir gibi sorulara yanıt bulacaksınız. Ayrıca yazı sonunda DİA ERP çözümlerine de değineceğiz. Seri Lot takibi nedir? Hep beraber inceleyelim.
Seri Lot Takibi Nedir?
Seri lot takibi, bir ürünün üretildiği andan itibaren tüm hareketlerinin kayıt altına alınmasını sağlayan sistemdir. Her ürün grubuna veya üretim partisine özel bir seri numarası (lot numarası) verilir. Bu numara sayesinde ürünün:
- Üretim tarihi,
- Kullanılan hammadde bilgileri,
- Üretim yeri,
- Depo giriş–çıkış hareketleri tam olarak izlenebilir hale gelir.
Seri Lot takibi olası bir kalite problemi, ürün iadesi ya da geri çağırma sürecinde, hangi partinin sorunlu olduğunu hızla tespit etmeye olanak tanır. Örneğin bir gıda firması, son kullanma tarihi yaklaşan ya da kalite kontrol testinde sorun çıkan partileri, lot numarası sayesinde kolayca ayırabilir.
Seri Lot Takibinin Kullanıldığı Sektörler
Seri lot takibi, üretimin ve stok yönetiminin düzenli olduğu her sektörde kritik öneme sahiptir.
Ancak bazı sektörlerde bu durum farklıdır. Seri lot takip sisteminin kullanımı bazı sektörlerde yasal zorunluluktur.
Gıda ve İçecek
Gıda güvenliği yasaları, üretim partilerinin kayıt altında tutulmasını şart koşar. Bir ürün geri çağırıldığında, hangi tarihler arasında üretildiği ve hangi depolara sevk edildiği bu sistemle anında tespit edilir.
Eczacılık ve Medikal Ürünler
İlaç üretiminde lot takibi, GMP (Good Manufacturing Practices) standartlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Hangi seriden çıkan ilacın hangi eczaneye gönderildiği, hastaya ulaşana kadar izlenebilir.
Kimya ve Kozmetik
Kimyasal ürünlerde, özellikle karışım oranlarının ve parti bazlı üretimin kontrolü, kalite güvencesi açısından hayati öneme sahiptir.
Otomotiv ve Elektronik
Parça değişimlerinde veya arıza tespitinde, hangi üretim partisinin hangi araçlara monte edildiğini bilmek ciddi maliyet tasarrufu sağlar.
Tekstil, Ambalaj ve Sanayi Üretimi
Ürün serilerinin, hammadde kaynaklarının ve üretim tarihinin kaydı, üretim planlamasında hataları en aza indirir.
Seri Lot Takibinin İşletmelere Faydaları
Yasal Uyumluluk
ISO 9001, ISO 22000 ve GMP standartları, üretim partilerinin kayıt altında tutulmasını zorunlu kılar. Seri lot takibi, bu yasal gerekliliklerin yerine getirilmesini kolaylaştırır ve denetimlerde şeffaflık sağlar.
Kalite Güvencesi
Bir üretim partisinde sorun tespit edildiğinde, lot bazlı takip sistemi sayesinde sadece o parti geri çağrılır. Bu da hem maliyetleri düşürür hem de müşteri memnuniyetini korur.
Depo ve Lojistik Verimliliği
Depolarda FIFO (First In, First Out – İlk Giren İlk Çıkar) sisteminin uygulanmasını sağlar. Bu sayede son kullanma tarihi yaklaşan ürünler öncelikli olarak sevk edilir, fire oranı azalır.
Raporlama ve Analiz
ERP sistemleriyle entegre çalışan lot takibi modülleri, stok hareketlerini ve üretim performansını ölçülebilir hale getirir.
Yönetim, hangi partinin hangi dönemde üretildiğini ve nasıl bir satış performansı gösterdiğini net şekilde analiz edebilir.
Müşteri Güveni ve Marka İtibarı
Ürünlerin izlenebilir olması, markaya olan güveni artırır. Kalite ve şeffaflık, günümüz rekabet koşullarında fark yaratan iki temel unsurdur.
SKT (Son Kullanma Tarihi) Takibi ile Lot Yönetimi
Seri lot takibinin en önemli bileşenlerinden biri de SKT yönetimidir. SKT takibi, özellikle gıda, ilaç ve kozmetik sektörlerinde stok kontrolünün kalbidir. ERP sistemleri üzerinden SKT yaklaşan ürünler otomatik olarak raporlanır, işletmeye uyarı gönderilir.
Örneğin, DİA ERP veya Logo Go Plus kullanan işletmeler, ürün kartlarına üretim tarihi ve SKT bilgisini girerek, stokta bulunan her ürünün raf ömrünü kolayca izleyebilir. Mavvo tarafından geliştirilen DİA panelleri, bu bilgileri Power BI raporlarıyla görselleştirerek karar alma süreçlerini hızlandırır.
Logo Go Plus ile Seri Lot Takibi
Logo Go Plus, üretimden satışa kadar tüm süreçleri tek platformda yöneten kurumsal bir ERP yazılımıdır. Seri/lot numaraları, üretim tarihleri ve SKT alanları ürün kartlarında otomatik olarak tanımlanabilir.
Öne Çıkan Özellikler
- Barkodlu depo yönetimi
- Otomatik uyarı sistemi
- Satış, üretim, iade ve kalite raporlamaları
- Muhasebe ve satın alma modülleriyle entegrasyon
Avantajları
- Yasal gerekliliklere tam uyum
- Çoklu depo desteği
- Hata payını minimize eden yapı
Dezavantajları
- Lisans maliyeti küçük işletmeler için yüksek olabilir.
- Kurulum süreci teknik destek gerektirebilir.
DİA ERP ile Seri Lot ve SKT Yönetimi
Bulut tabanlı yapısıyla öne çıkan DİA ERP, farklı ölçeklerdeki işletmeler için esnek çözümler sunar. Kurulum gerektirmeden kullanılabilir, mobil, tablet veya bilgisayardan erişilebilir.
Öne Çıkan Özellikler
- Lot bazında stok ve üretim kaydı
- SKT ve üretim tarihi tanımlama
- Barkod sistemi entegrasyonu
- Gerçek zamanlı raporlamalar
Avantajları
- Uygun maliyetli
- Esnek altyapı
- Power BI ile veri analizi
- Hızlı devreye alma
Dezavantajları
- Gelişmiş üretim planlama modülleri sınırlı
- Büyük hacimli veri yüklerinde optimizasyon gerekebilir
DİA ERP her işletmenin ihtiyacına göre özelleştirilebilir. Örnek verecek olursak küçük bir üretici sadece SKT takibini aktif kullanırken, büyük bir üretim tesisi aynı sistemde hem stok hem üretim planlamasını yönetebilir.
Excel ile Stok Takibi Ne Zaman Yeterli, Ne Zaman Değil?
Küçük ölçekli işletmeler için Excel tabanlı stok takip programları ilk etapta yeterli olabilir. Ancak bu sistemler manuel veri girişi gerektirdiği için hata payı yüksektir ve SKT ya da lot bazlı raporlama mümkün değildir.
Artıları
- Ücretsiz veya düşük maliyetli
- Basit kullanım
Eksileri
- Otomatik uyarı sistemi yok
- Çok kullanıcılı çalışma imkânı sınırlı
- Raporlama kabiliyeti zayıf
Excel çözümleri başlangıç için faydalı olsa da, büyüyen işletmelerin ERP sistemlerine geçiş yapması mecburi hale gelir.
SKT ve Lot Takibi İçin Uygulama Önerileri
- SKT alanını zorunlu hale getirin: Her ürün kartında üretim ve son kullanma tarihinin yer alması, raporlamayı kolaylaştırır.
- FIFO prensibini uygulayın: Depo yönetiminde eski partilerin önce çıkışını sağlayarak fire oranını düşürün.
- Haftalık lot hareket raporları oluşturun: ERP sisteminizden düzenli olarak alınan bu raporlar, tedarik zinciri hatalarını önceden fark etmenizi sağlar.
- Power BI veya DİA Dashboard ile görselleştirme kullanın: Stok hareketlerini tablo yerine grafiklerle görmek, karar alma sürecini hızlandırır.
- Yapay zekâ destekli analizleri değerlendirin: DİA ERP’de yapay zekâ destekli tahminleme özellikleriyle hangi ürünlerin SKT’ye yaklaştığı veya hangi depolarda stok fazlası olduğu önceden görülebilir.
Mavvo ile DİA ERP Entegrasyonu
Mavvo, Türkiye genelinde DİA ERP ’nin çözüm ortaklarından biri olarak işletmelere uçtan uca stok ve üretim yönetimi çözümleri sunar. Bu entegrasyon sayesinde işletmeler:
- Üretimden sevkiyata kadar tüm süreçleri dijitalleştirir,
- SKT yaklaşan ürünleri otomatik olarak raporlar,
- Lot bazında satış ve depo performans analizleri oluşturur.
Mavvo olarak işletmenizin yapısına uygun özel raporlama ve uyarı sistemleri geliştiriyoruz. Çünkü seri lot takibi, günümüz işletmeleri için sadece bir gereklilik değil, sürdürülebilir üretimin temelidir. İzlenebilirlik, kalite yönetimi ve yasal uyumluluk süreçlerinde işletmelere büyük avantaj sağlar.Logo Go Plus ve DİA ERP, farklı ölçeklerdeki firmalara uygun yapılar sunarken, Mavvo’nun danışmanlık hizmetleri bu sistemleri işletmenize özel hale getirir. İster üretim verimliliğini artırmak, ister depo yönetimini güçlendirmek isteyin seri lot takibi, işletmenizi dijital geleceğe taşıyan en kritik adımlardan biridir.
