Üretim Maliyetleri Hesaplama Yöntemi

Üretim İşletmelerinin kurulum amacı, daimî kar sağlamaktır. Bu nedenle en önemli unsur maliyetleri hesaplayarak bu doğrultuda çalışmalarına devam etmektir. İşletmeler maliyeti düşürmek karlılığı artırmak amacıyla hesaplamalar yapmaktadır, maliyeti düşürmek. Üretim Maliyetleri Nasıl Hesaplanır? Konumuza bakarak “başabaş analizi” konusunda bilgi sahibi olabilirsiniz.

                   Dia üretim yönetimi çözümleri ile hem maliyetlerinizden hem de zamanınızdan tasarruf edebilirsiniz.

                Bu yazımızda sizlere üretim maliyetleri nasıl hesaplanır? Anlatmaya çalışacağız.

                Maliyetlerimizin nasıl hesaplanacağını belirleyen ilk değerimiz Envanter Yönetimi’dir.

Envanter Yönetimi’nden önce tanımlarımızı gerçekleştirelim.

STOK

• İşletmelerin ürettiği ve/veya satın aldığı malzemelerin, ürünlerin daha sonra kullanılması amaçlı bekletilmesi, hazırda bulundurulmasıdır.
• Maliyet ve ekonomik açıdan oldukça değerlidir.
• Kullanılması ve/veya satılması amaçlı bekletilmesi nedeniyle atıl kaynak olarak sayılmaktadır.

ENVANTER

• İşletmelerin sahip olduğu stokların, servetin gerekli tüm özellikleri belirtilerek gösterilen ayrıntılı rapor şeklidir.
• Bir birime ait ölçülmüş stok miktarıdır.
• Yıl sonlarında yapılan stok sayımları ve bu doğrultuda oluşan tespitler muhasebe açısından envanter denir.

Envanter Yönetimi; istenilen ürünün, malzemenin istenilen zamanda, istenilen yerde olmasının sağlanmasıdır. Bu sayede stok seviyelerinin kontrolü, ne kadar sipariş verilmesi ya da üretilmesi, nerede depolanmasının gerektiğinin belirtilmesidir. Üretim yapan işletmeler tarafından iki farklı envanter yönetimi prosedürü vardır. Bunlar; sürekli envanter yönetimi ve değişken envanter yönetimidir.

1. Sürekli Envanter Yönetimi; Üretim proseslerinde yer alan hammadde, yarı mamul ya da mamullerin her hareketinin takip edilmesidir. Tüm stok giriş-çıkışları takip edilir ve bu sayede stokların daima güncel durumu hakkında net bilgiler edinebilir. Özellikle işletmelerinde, imalat numarası, seri numarası vb. unsur kullanarak malzemelerinin ayrımını yaparak satış yapan işletmeler bu yöntemi tercih etmekte ve bu yöntem sayesinde malzemeler satılırken maliyetleri bilinmektedir.
2. Aralıklı Envanter Yönetimi (Tecrübe Yöntem); Bu yöntemle malzemelerin her hareketi takip edilmez. Bundan dolayı, satılan üretim malzemelerinin maliyeti satış anında bilinmemekte ya da bilme gereği duyulmamaktadır. Birbirine benzer ya da çok sayıda malzeme satan işletmeler aralıklı envanter yöntemini kullanmaktadır. Satışlardan sağlanan kar-zarar tespiti dönem sonu envanter gününde elde kalan malzemelerin değeri tespit edilir. İşletmeye giren malzemelerin toplam değerinden, elde kalan malzemelerin değeri düşülerek satılan ticari malın maliyeti hesaplanır.

Stok Değerleme Yönetimi; sayesinde üretim maliyetleri belirlemek için kullanılan envanter yönetimine ek olarak kullanılan değerleme sistemidir.

Stokta gerçekleşen giriş-çıkış hareketlerinin mali açıdan değerleri izlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle bazı yöntemler geliştirilmiş ve işletmeler tarafından kullanılmaktadır.

1. Ortalama Maliyet Yöntemleri; yeni giren stok hareketiyle değil dönemsel olarak hesaplamalar yapılır. Bu yöntemle hesaplanan maliyet, çıkan ve kalan stokların birim fiyatlarını gösterir. İşletmeye çeşitli tarihlerde değişik fiyatlarla giren malzemelerin ortalama birim maliyetini hesaplamak için kullanılır.

                1.1.Basit Ortalama Maliyet; Yıl içerisinde alınan malzemelerin, dönemlerde verilen ücretleri değil toplam ücretlerinin sipariş sayısına bölümüyle elde edilir.

Örnek: Alınan malzemelerin birim fiyatları sırasıyla;

• Alım: 200TL
• Alım: 300TL
• Alım: 400TL
• Alım: 500TL olsun.

*Basit ortalama yöntemi ile sonuç (200TL+300TL+400TL+500TL)/4’dir. Bu durumda birim fiyat=350TL’dir.

                1.2.Ağırlıklı Ortalama Maliyet; Satın alınan malzemelerin adetleri ve fiyatları göz önüne alınarak yapılan hesaplamalardır.

Örnek: Alınan malzemelerin birim fiyatları ve adetleri sırasıyla;

• 10 adet malzeme, birim fiyatı: 100TL
• 20 adet malzeme, birim fiyatı: 120TL
• 30 adet malzeme, birim fiyatı: 90TL
• 40 adet malzeme, birim fiyatı: 110TL olsun.

 

*Ağırlıklı ortalama yöntemi ile sonuç (10adet*100TL+20adet*120TL+30adet*90TL+40adet*110TL)=Toplam Maliyetimizi verir.

Toplam Maliyet=10.500TL

Toplam Adet= 10+20+30+40=100Adet

Ağırlıklı Ortalama Birim Maliyet=Toplam Maliyet/Toplam Adet’tir. O halde;

10.500/100=105TL’dir.

                1.3.Hareketli Ağırlıklı Ortalama Yöntemi; Stoklara her yeni hammadde ve malzeme girişinden sonra yeni bir ağırlıklı ortalama maliyet hesaplanır. Üretime gönderilen ve stoklarda kalan hammadde ve malzemeler için ise en son hesaplanan ortalama maliyet kullanılır.

Örnek: Bir firmanın süreçleri aşağıda belirtilen şekilde olsun.

*Hareketli ortalama maliyet yöntemine göre yapılan İşlemler;

2. İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) Yöntemi; işletmede kullanılan, üretime verilen veya satılan malzemelerin, ürünlerin maliyet hesaplamalarında işletmenin stoklarına en önce girenlerden ol­duğu kabul edilir.
   Dönem sonunda envanter alma sisteminde, FIFO değerleme yönteminin varsayımı, mal satıldığında işletmeye giriş sırasına göre çıkışı yapılacağından dönem sonunda kalanlar en­ son giren malzemelerin birim fiyatlan ile değerlendirilir. Yukarıda belirtilen örnek üzerinden FIFO yöntemi ile maliyet hesaplamak için aşağıda belirtilen şekilde hesaplamalar yapılmalıdır.

*FIFO maliyet yöntemine göre yapılan İşlemler;

3. Son Giren İlk Çıkar (LIFO) Yöntemi; işletmede kullanılan, üretime verilen veya satılan malzemelerin, ürünlerin maliyet hesaplamalarında FIFO’nun tersine LIFO’da işletmenin stoklarına en son girenlerden ol­duğu kabul edilir.

 

*LIFO maliyet yöntemine göre yapılan İşlemler;

 

DİA ERP Programı için linke tıklayınız.

DİA ERP muhasebe çözümlerimize buradan ulaşabilirsiniz.

DİA ERP eğitim videolarına buradan ulaşabilirisiniz.