Dijitalleşmenin hız kazanmasıyla birlikte, işletmeler verimliliklerini artırmak ve süreçlerini daha iyi yönetebilmek için ERP (Kurumsal Kaynak Planlama) çözümlerine yöneliyor. Ancak bu çözümlerle tanışan birçok işletme için ERP sistemlerine dair kullanılan terimler ve kavramlar ilk etapta karmaşık gelebilir. Bu yazımızda, ERP sektöründe sıkça karşılaşılan temel kavramları açıklıyoruz.
1. ERP (Enterprise Resource Planning)
İşletmenin finans, üretim, satış, insan kaynakları gibi tüm süreçlerini tek bir sistem üzerinden entegre ve düzenli şekilde yönetmesini sağlar.
2. Modül
ERP sisteminde farklı iş alanlarını yöneten bağımsız ama birbirine bağlı parçalardır. Örneğin finans modülü, satış modülü gibi.
3. Finans Modülü
Muhasebe kayıtları, bütçe yönetimi, nakit takibi ve mali raporların oluşturulması gibi finansal işlemleri yürütür.
4. Satış Modülü
Müşteri siparişlerinin alınması, teklifler hazırlanması, faturaların kesilmesi ve teslimatların takibini yapar.
5. Satın Alma Modülü
Tedarikçi seçimi, satın alma talepleri oluşturma, sipariş verme ve tedarik sürecini takip eder.
6. Stok Yönetimi
Malzemelerin giriş, çıkış, depolama ve sayım işlemlerini kontrol eder, stok seviyelerinin düzenli olmasını sağlar.
7. Depo Yönetimi (WMS)
Depo içi ürün yerleştirme, taşıma ve düzenleme işlemlerini optimize ederek stok hareketlerini izler.
8. Üretim Modülü (MRP / MRP II)
Üretim planlaması yapar, hangi malzemelerin ne zaman ve ne kadar kullanılacağını belirler.
9. İnsan Kaynakları (İK) Modülü
Çalışanların bilgilerini, bordrolarını, izinlerini ve performanslarını yönetir.
10. CRM (Customer Relationship Management)
Müşterilerle ilişkileri yönetir; satış fırsatları, kampanyalar ve müşteri destek süreçlerini içerir.
11. MRP (Material Requirements Planning)
Üretim için gerekli malzemelerin miktarını ve zamanını planlar.
12. MRP II (Manufacturing Resource Planning)
Malzeme planlamasının yanında iş gücü ve makine kapasitelerini de planlamaya dahil eder.
13. SCM (Supply Chain Management)
Hammadde tedariğinden ürün teslimatına kadar olan tedarik zinciri süreçlerini yönetir.
14. B2B (Business to Business)
Firmalar arası ticaret süreçlerini ifade eder, ERP’de bu işlemler otomatikleştirilir.
15. B2C (Business to Consumer)
Firma ile son tüketici arasındaki satış ve hizmet süreçlerini kapsar.
16. Raporlama
ERP’deki verilerin düzenlenip analiz edilerek işletme kararları için sunulmasıdır.
17. İş Zekâsı (BI)
Verilerin analiz edilerek stratejik kararlar için anlamlı hale getirilmesi sürecidir.
18. Dashboard (Gösterge Paneli)
Önemli verilerin grafik ve göstergelerle kullanıcıya hızlı sunulmasını sağlar.
19. Satır Seviyesi Güvenlik (Row-Level Security)
Kullanıcının sadece yetkili olduğu veri satırlarını görmesini sağlar.
20. Kullanıcı Yetkilendirme
ERP’de kullanıcıların hangi modüllere ve verilere erişeceğinin belirlenmesidir.
21. İş Akışı (Workflow)
ERP’de işlemlerin belli kurallar çerçevesinde adım adım ilerlemesidir.
22. Go-Live
ERP sisteminin canlı kullanıma açıldığı ve gerçek iş süreçlerine başlandığı aşamadır.
23. Stok Kodu
Her ürünün ERP’de benzersiz olarak tanımlandığı kimlik numarasıdır.
24. Barkod
Ürünlerin hızlı tanımlanmasını sağlayan görsel kodlama sistemidir.
25. Entegrasyon
ERP’nin diğer yazılım ve sistemlerle veri alışverişi yapabilmesi.
26. e-Fatura
Resmi faturaların elektronik ortamda düzenlenip saklanmasıdır.
27. e-Arşiv
Elektronik fatura ve belgelerin dijital olarak arşivlenmesidir.
28. e-İrsaliye
Mal sevkiyatlarının elektronik ortamda belgelendirilmesidir.
29. e-Defter
Muhasebe kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasıdır.
30. Cari Hesap
Müşteri ve tedarikçi borç-alacak hesaplarının takibi.
31. Bütçeleme
Gelecek dönem için gelir ve gider tahminlerinin planlanmasıdır.
32. KPI (Anahtar Performans Göstergesi)
İşletmenin başarı ve verimliliğini ölçmek için kullanılan sayısal göstergeler.
33. Lot Takibi
Ürünlerin üretim partilerine göre izlenmesidir.
34. Seri Takibi
Her ürünün benzersiz seri numarasıyla takip edilmesidir.
35. FIFO / LIFO
Stok çıkış yöntemleri: İlk giren ilk çıkar / son giren ilk çıkar.
36. Reçete (BOM)
Bir ürünün üretilmesi için gereken malzeme listesidir.
37. İş Emri
Üretim sürecindeki talimat ve görevlerin kaydıdır.
38. Operasyon
İş emri içinde yapılan tek bir üretim aşamasıdır.
39. İş İstasyonu
Üretimin gerçekleştiği makine veya çalışma alanı.
40. Zaman Çizelgeleme
Üretimin hangi zamanda, hangi sırayla yapılacağının planlanması.
41. Fire
Üretimde meydana gelen malzeme kaybı oranı.
42. Sipariş Yönetimi
Satış ve satın alma siparişlerinin takibi ve yönetimi.
43. Tedarikçi Yönetimi
Satın alma yapılan firmaların bilgileri ve performansının yönetimi.
44. Müşteri Yönetimi
Müşterilerin bilgileri ve ilişkilerinin düzenlenmesi.
45. Proje Yönetimi
Belirli işler için kaynak, zaman ve maliyet planlaması.
46. Gantt Şeması
Projelerin zaman bazında grafiksel planlaması.
47. Muhasebe Fişi
Finansal işlemlerin kayıt altına alındığı belge.
48. Mutabakat
Hesaplar arasında borç-alacak uyumunun sağlanması.
49. İhracat / İthalat Takibi
Yurtdışı ticaret işlemlerinin kontrolü.
50. Kur Farkı
Döviz kurlarındaki değişimden kaynaklanan mali fark.
51. Kur Yönetimi
Döviz kurlarının ERP’ye tanımlanması ve kullanılması.
52. Vade Farkı
Ödeme gecikmesi veya erken ödemeden kaynaklanan fark.
53. İskonto
Fiyat üzerinden yapılan indirim.
54. Satış Teklifi
Müşteriye sunulan ön fiyatlandırma ve şartlar.
55. Maliyetlendirme
Ürün ya da hizmetin toplam maliyetinin hesaplanması.
56. Masraf Merkezi
Maliyetlerin takip edildiği bölüm veya birim.
57. Muhasebe Planı
Tüm hesapların sistematik olarak listelendiği yapı.
58. Amortisman
Varlıkların zamanla değer kaybının hesaplanması.
59. Sabit Kıymet Yönetimi
Demirbaş, araç gibi uzun ömürlü varlıkların takibi.
60. Banka Entegrasyonu
Banka işlemlerinin otomatik olarak ERP’ye aktarılması.
61. Tahsilat / Ödeme Planı
Vadesi gelen alacakların ve borçların planlanması ve takibi.
62. Risk Yönetimi
Müşteri ve tedarikçi ödeme risklerinin kontrolü.
63. Onay Süreci
Belgelerin yetkili kişilerce kontrol edilip onaylanması.
64. İzin Yönetimi
Çalışanların izin taleplerinin kaydı ve takibi.
65. Avans İşlemleri
Çalışanlara veya projelere yapılan ön ödemeler.
66. Sevkiyat Planlaması
Ürünlerin gönderim zaman ve yöntemlerinin düzenlenmesi.
67. Araç Takip / Lojistik Modülü
Taşıma ve nakliye süreçlerinin yönetilmesi.
68. Talep Yönetimi
Departmanların ihtiyaç taleplerinin ERP’ye girilmesi.
69. Satın Alma Talebi
İhtiyaç duyulan malzeme veya hizmetin satın alma için talep edilmesi.
70. Kabul / Red Süreci
Tedarik edilen ürünlerin kalite kontrolü sonrası kabul veya reddi.
71. Kalite Kontrol Modülü
Ürünlerin kalite standartlarına uygunluğunun denetlenmesi.
72. Servis Yönetimi
Satış sonrası destek ve bakım işlemlerinin takibi.
73. Teknik Servis Takibi
Arızalı ürünlerin tamir ve bakım süreçlerinin yönetimi.
74. Şube / Lokasyon Yönetimi
Birden fazla iş yeri veya depo lokasyonunun yönetimi.
75. Çoklu Para Birimi (Multi-Currency)
Farklı döviz cinsleriyle işlem yapabilme özelliği.
76. Çoklu Şirket (Multi-Company)
Tek ERP sistemi içinde birden fazla şirketin yönetilmesi.
77. Dönemsel Kapanış
Mali dönemlerin (aylık, yıllık) kapatılması işlemi.
78. Yevmiye Defteri
Muhasebe işlemlerinin günlük kaydı.
79. Defter-i Kebir
Muhasebe hesaplarının detaylı dökümü.
80. Bordro Hesaplama
Çalışan maaşlarının, primlerin ve kesintilerin hesaplanması.
81. SGK Entegrasyonu
Sosyal Güvenlik Kurumu bildirgelerinin ERP’den oluşturulması.
82. İş Zekası Entegrasyonu
ERP verilerinin analiz için BI araçlarına bağlanması.
83. API (Uygulama Programlama Arayüzü)
ERP’nin diğer yazılım ve sistemlerle veri alışverişini sağlayan yapı.
84. SDK (Yazılım Geliştirme Kiti)
ERP’nin özelleştirilmesini ve geliştirilmesini sağlayan araç seti.
85. Rapor Tasarımcısı
Kullanıcıların kendi raporlarını oluşturmasını sağlayan modül.
86. Mobil ERP
Cep telefonu veya tablet üzerinden ERP’ye erişim imkanı.
87. Bulut ERP (Cloud ERP)
ERP’nin internet üzerinden sunucu yatırımı olmadan kullanılması.
88. Yerinde ERP (On-Premise ERP)
ERP’nin firmanın kendi sunucularında kurulup kullanılması.
89. Veri Yedekleme
Sistem verilerinin olası kayıplara karşı yedeklenmesi.
90. Veri Temizleme
Hatalı veya gereksiz verilerin sistemden silinmesi.
91. Veri Göçü (Data Migration)
Eski sistemlerden yeni ERP sistemine veri aktarımı.
92. Eğitim ve Destek
Kullanıcıların ERP sistemini doğru kullanabilmesi için verilen eğitimler ve teknik destek.
93. Revizyon Yönetimi
Belgelerin (fatura, sipariş, reçete vb.) farklı versiyonlarının takibi.
94. Rol Tabanlı Güvenlik
Kullanıcıların sadece görevlerine uygun verilere ve işlemlere erişimi.
95. ERP Danışmanı
ERP projelerinde analiz, kurulum, eğitim ve destek sağlayan uzman.
96. Kullanıcı Kabul Testi (UAT)
Sistemin canlı kullanıma alınmadan önce kullanıcılar tarafından test edilmesi.
97. ERP Projesi
ERP sisteminin analiz, tasarım, kurulum ve canlıya geçiş süreçlerinin tümü.
98. Analiz Dokümanı
Firmanın süreçlerini ve ihtiyaçlarını tanımlayan belge.
99. Veri Sözlüğü
Sistemde kullanılan veri alanlarının açıklamaları ve kuralları.
100. Z Raporu / X Raporu
Gün sonu kasa raporları, perakende sektöründe kullanılır.
101. Yedek Planlama (What-If Analizi)
Farklı senaryolarla kaynak planlaması yapma.
102. İleri Düzey Planlama (APS)
Üretim ve lojistiğin kapasiteye göre optimize edilmesi.
103. Elektronik Veri Değişimi (EDI)
Kurumsal belgelerin sistemler arası elektronik olarak transferi.
104. Talep Tahmini
Geçmiş verilere dayanarak gelecekteki satış veya üretim ihtiyacının tahmini.
105. Zaman Damgası (Timestamp)
Her işlemin tarih, saat ve kullanıcı kaydının tutulması.
ERP sistemleri iş dünyasının karmaşık süreçlerini daha verimli, şeffaf ve kontrollü yönetebilmek için vazgeçilmez araçlar haline gelmiştir. Bu yazımızda, ERP dünyasında sıkça karşılaşılan 105 temel kavramı sade ve anlaşılır bir şekilde ele alarak, bu geniş ekosistemin daha iyi anlaşılmasını amaçladık. İşletmelerin dijital dönüşüm yolculuğunda rehberlik eden bu kavramlar, hem ERP kullanıcılarının hem de proje yöneticilerinin iş süreçlerini daha etkin planlamasına ve uygulamasına yardımcı olur. ERP’nin sunduğu avantajlardan tam anlamıyla faydalanmak için bu terimlere hakim olmak, başarıya giden yolda önemli bir adımdır. Umarız bu rehber, ERP sektörüne adım atan ya da mevcut sistemlerini daha iyi anlamak isteyen herkese faydalı olur.
