Enflasyon Muhasebesi Nedir?
Enflasyon, genel olarak mal ve hizmetlerin fiyatlarının sürekli olarak artması olarak tanımlanır. Enflasyon muhasebesi ise bu fiyat artışlarının ekonomik etkilerini analiz etmek için kullanılan bir muhasebe yöntemidir. Enflasyon muhasebesi, bir ülkenin ekonomik durumunu anlamak ve değerlendirmek için önemli bir araçtır. Bu muhasebe yöntemi, maddi varlıkların enflasyondan arındırmak ve gerçek parasal değerleri üzerinden muhasebe yapmak için yapılır.
Enflasyon Muhasebesi Nasıl Yapılır? Enflasyon Muhasebesi Nasıl Hesaplanır?
Fiyat Endeksleri Kullanımı:
Enflasyon muhasebesinde kullanılan temel araçlardan biri fiyat endeksleridir. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) gibi endeksler, fiyatların genel seviyesini ölçmek için kullanılır. Bu endeksler, belli bir referans dönemi ile karşılaştırılarak enflasyon oranı hesaplanır.
Sepet Metodu:
Enflasyon muhasebesinde sepet metodu da sıkça kullanılır. Bu yöntemde, belirli bir dönem için tüketilen mal ve hizmetlerin ağırlıklı ortalaması alınır. Daha sonra bu sepetin maliyeti, önceki dönemle karşılaştırılarak enflasyon oranı hesaplanır.
DİA’da Enflasyon Muhasebesi Nasıl Yapılır?
Stoklar İçin Enflasyon Muhasebesi
Yönetmeliğe göre stoklar için 2023 yılında basit ortalama yöntemi kullanmamız önerilmiş olup, 2024 yılında seçeceğimiz yöntemi 3 yıl boyunca kullanma zorunluluğumuz bulunmaktadır. 2023 yılı için hareketli ortalama kullanmak istiyorsak, hareket tablosu otomatik gelmeyecektir. Hareket tablosunun manuel doldurulması gerekmektedir.
Demirbaşlar: Demirbaşlara enflasyon muhasebesi uygulamadan önce hesap planında her bir demirbaş için alt hesap açılması gerekmektedir. Demirbaşlarda deftere kayıt tarihi esas alınacağı için bu bilgi demirbaş kartından otomatik set edecek şekilde bağlantı kurulmuştur. Demirbaş kartı olmayan işlemler için manuel giriş sağlanacaktır.
Demirbaşlara enflasyon muhasebesi uygulamadan önce enflasyon değerlemesini evet konumuna getirmemiz gerekmektedir.
Amortisman Hesaplama ekranında ilgili Demirbaş seçilir, İşleme Başla seçeneği ile ÜFE Oranları tablosuna göre Düzeltme / Taşıma Katsayı hesaplanmaktadır.
Amortisman ve Değerleme Tablosu ekranı enflasyon düzeltme ile ilgili yeni eklenen kolonlardan takip edilecektir.
Sabit Kıymet Enflasyon Fark , Amortisman Enflasyon Fark tutarlarının muhasebeleştirme işlemi için satırları eklenmiştir. İlgili Muhasebe Hesap Kodu ve Karşılık Hesap Kodu eklenerek muhasebeleştirme kaydı yapılır.
Muhasebe Bağlantı Kodları Listesi ekranına da Demirbaş Bağlantı Kodları – Enflasyon Fark Hesapları olarak Sabit Kıymet Enflasyon Farkı ve Amortisman Enflasyon Farkı hesabı eklendi.
Toplu Muhasebeleştirme ekranında Fiş Türü alanına oluşan farkları muhasebeleştirmek için Sabit Kıymet Enflasyon Farkı alanı eklendi.
Muhasebeleştirme işlemi sağlandıktan sonra ilgili Sabit Kıymet ve Birikmiş Amortisman için Enflasyon Fark Kaydı – Muhasebe Fişi oluşmaktadır.
Sermaye: Sermaye hesabına (500) enflasyon muhasebesi uygularken (502) hesabı ile değerlenmelidir. Yöntem olarak sermaye yöntemini seçip hareket tablosuna yapılan tüm ödemeleri kalem kalem girmemiz gerekmektedir. 2004 öncesinde yapılan ödemelerde katsayı sabit hesaplanacaktır. Sonrasında yapılan her ödeme de bu ekrana girilmesi gerekmektedir.
Özkaynaklar: Özkaynaklar için aşağıda gösterilen gibi hesapların kapatılarak enflasyon muhasebesi uygulanması gerekmektedir.
- Aşama: Geçmiş Yıllar Karları/Zararları ve Dönem Net Karı/Zararı bakiyesinin Enflasyon Düzeltmesi Hesabına aktarılması;
1.1. 2023 bilançosunda Dönem Net Karı ve Geçmiş Yıllar Karları varsa;
570-Geçmiş Yıllar Karları……………………………………………………..X
590-Dönem Net Karı……………………………………………………………X
698- Enflasyon Düzeltme Hesabı……………………………….XX
1.2. 2023 bilançosunda Dönem Net Zararı ve Geçmiş Yıllar Zararları varsa;
698- Enflasyon Düzeltme Hesabı……………………………………………..XX
580-Geçmiş Yıllar Zararları…………………………………….X
591- Dönem Net Zararı…………………………………………..X
- Aşama; enflasyon düzeltme hesabının geçmiş yıllar karları/zararları hesabına aktarılması;
2.1. Enflasyon Düzeltme Farkları hesabının borç kalanı vermesi halinde;
580-Geçmiş Yıllar Zararı……………………………………………..XX
698-Enflasyon Düzeltme Hesabı………………………………XX
2.2. Enflasyon Düzeltme Farkları hesabının alacak kalanı vermesi halinde;
698-Enflasyon Düzeltme Hesabı…………………………………XX
570-Geçmiş Yıllar Karları………………………………………XX