Ticari faaliyetlerde gerek alıcıyı gerek ise satıcıyı korumak amacıyla düzenlenmiş birçok yazılı metin bulunmaktadır. Bu yazılı evraklar, kişilerin haklarını korumak amacıyla, ihtiyaç duyulduğu takdirde düzenlenebilmektedir. Bu evraklardan biri de belli durumlarda düzenlenen gider pusulasıdır. Yazımızda Gider pusulası nedir? Ne zaman kullanılır? Sorularını yanıtlamaya çalışacağız ve konuya dair detaylı bilgi vermeye çalışacağız. Faydalı olmasını umar keyifli okumalar dileriz.
Gider Pusulası Nedir?
Ticari bir işlem yapıldığında her zaman vergi mükellefliği bazında eşit olmayabilir. Yani her zaman bir kurum ile bir kurum ticaret yapmayabilir. Bir kurumun, bir kişi ile ticaret yaptığı durumlarda farklı bir takım düzenlemelere ihtiyaç duyulur, standart evrakların dışında evraklar düzenlenmesi gerekir.
Gider pusulası; ticari bir işlem yapıldığında, taraflardan birini kurum birinin kişi, diğer bir ifade ile taraflardan birinin vergi mükellefi olduğu, diğerinin olmadığı durumlarda düzenlenmesi gereken evraktır. Bu durumun dışında satışı gerçekleştirilen bir malın iadesi söz konusu olduğunda da gider pusulasının da düzenlenmesi gerekir. Bu belgenin düzenlenmesinde amaç söz konusu işlemin kayıt altına alınmasını sağlamaktır.
İade işlemin ve taraflardan birini vergi mükellefi olmadığı durumda düzenlenen gelir belgesinin gelişigüzel düzenlenmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Bu belge vergi usul kanunun 234. Maddesine göre düzenlenir, kanuni bir belgedir ve fatura niteliği taşımaktadır.
Bize 0850 885 06 36 telefon numarasını arayarak yada iletişim formunu doldurarak ulaşabilirsiniz.
Fatura Ve Gider Pusulası Arasındaki Farklar Nelerdir?
- Fatura ya da e-faturanın düzenleme işlemi satıcı tarafından hazırlanır. Gider pusulasında ise düzenleme sorumluluğu alıcı düzenlemektedir.
- Faturada ya da e-faturada bedeli alıcı öderken, gider pusulasında gideri satıcı ödemektedir.
- Fatura ya da e-faturada yapılan işlem iki tarafında ticari kayıtlarına işlenirken, gelir pusulası alıcının gelir kayıtlarına geçen bir işlemdir.
Gider Pusulası Ne Zaman Kullanılmaktadır?
Gider pusulası herhangi bir mal veya hizmetin iade işleminin gerçekleştirildiği durumlarda ya da taraflardan birinin vergi mükellefliği bulunmadığında düzenlenen bir belge olduğundan, herhangi bir ticari alım, satım ya da iadesi sırasında kullanılmaktadır.
Alım, satım ve iade işlemi için taraf bazında değerlendirme yapıldığında iki taraf olduğunda gider pusulası 2 nüsha olarak düzenlenir. Nüshalardan biri alıcıya diğeri satıcıya teslim edilir.
Gider pusulasında; yapılan ticari faaliyetin bilgileri, malın niteliği, tarafların adı ve soyadı, satışı, alımı ve ya iadesi yapılan malı, ürün ya da hizmetin nakdi bedeli, iletişim bilgileri, adresleri ve işlemin gerçekleştirildiği tarih gibi bilgiler yer almaktadır.
Gider Pusulası Kimler Tarafından Kullanılmaktadır?
Gider pusulasının, fatura niteliği olduğundan bahsetmiştik. Bu bilgiden hareketle gider pusulası kesme işleminin, fatura kesme yükümlülüğü olan işletmeler tarafından kesilebileceği tanımlamasını yapmak doğru olacaktır.
Vergi mükellefi işletmelerce yapılan ticari işlemlerde taraflardan birini vergi mükellefi olmadığında ve iade işlemi gerçekleştiği durumlarda bu pusula düzenlenir.
Gider Pusulası Nasıl Düzenlenmektedir?
Gider pusulası, vergi usul kanununda yer alan ilgili madde ile tanımlanmıştır. Bu anlamda gider pusulasının düzenlenmesine ve usul bilgilerine ilişkin ölçütlerde kanunda net bir biçimde belirtilmiştir. Buna göre gider pusulasını düzenlerken dikkat edilmesi gereken kriterler şu şekildedir.
Düzenlenen gider pusulasında, söz konusu ticari faaliyetin niteliği, cinsi, mahiyeti, sayısı, fiyatı, vergi oranı ve tutarı, taraflara ait kişisel bilgileri ve banka hesap bilgileri, pusulanın düzenlenmesine dair tarih bilgisi mutlaka yer almalıdır.
Bu bilgilerin yer almadığı gider pusulası geçersiz sayılacaktır.
Gider pusulası mutlaka 2 nüsha şeklinde alıcı ve satıcıya verilmek üzere düzenlenecektir.
İşlem sonrası gider pusulasının yazıya dökümü anlaşmalı matbaa tarafından bastırılacak ve notere mutlaka tasdik ettirilecektir.
Gider pusulası düzenlendikten sonra kesinlikle ve kesinlikle karşı tarafa imzalatılmalıdır. İmzalatılmadığı takdirde belge eksik sayılacaktır. Geçersiz olacağı gibi cezası da olacaktır.
Gider pusulası düzenlemesi zorunluluktur. Bu anlamda bu belgeyi düzenlemeyenler 2008 yılı itibariyle yapılan düzenleme ile eksik düzenlenmiş ya da hiç düzenlenmemiş bir gelir belgesine dair mükellefçe ödenecek ceza 149 TL’den az olmamak kaydıyla planlanır. Bu ceza Özel Usulsüzlük Cezası kapsamında bir ceza olarak kesilir.
Gider Pusulası Ve Stopaj Kavramı
Stopaj; ticarette vergi muafiyeti olarak ifade edilebilecek bir orandır. Gelir pusulası düzenlenirken de bir ticari işlem söz konusu olduğundan stopaj kavramı konu ile ilgilidir.
Gider pusulasında net bir biçimde ifade edilen stopaj giderleri, ticarete konu olan mal, ürün ya da hizmetin niteliğine göre %2 ila %20 arasında değişkenlik gösterebilir.
Gider pusulasında vergi hesaplaması nasıl yapılmaktadır?
Ticarete konu olan ürün ile ilgili olarak, vergi oranı değişkenlik göstermektedir. Ancak basit bir örnek ile açıklama ve hesaplama yapmamız gerekirse; ticarete konu olan malın değerinin 100 TL olduğunu varsayalım. Bu ürün ile ilgili vergi oranının %20 olduğunu kabul edelim. Böyle bir durumda 100: (%100-%20 ) formülü kullanılır. Buradan hareketle;
100 / 0,8 = 125 TL olarak hesaplanmaktadır.
Vergi tutarı = Brüt Tutar – Net Tutar yani
125 – 100 = 25 TL sonucuna varılır.
