Gayrimenkul sektörüyle ilgilenen herkesin stopaj vergisi hakkında fikir sahibi olması gerekmektedir. Stopaj; Fransızca ve İngilizce kelimelerin bir araya gelmesiyle oluşturulmuştur. Stopajın Türkçe’deki anlamı, ön kesinti olarak bilinmektedir. Söz konusu ekonomik kavramlar olduğunda ise stopaj; kaynakta kesme yöntemi olarak ifade edilmektedir.
Stopaj Vergisi
Vergi vermekle yükümlü olan kişilerin yaptıkları ticaret sonucunda elde ettikleri bir hasılat bulunmaktadır. Bu hasılatın bir kısmı işveren tarafından işi yapanlara veya çalışanlara ödenmektedir. İşi yapanlara veya çalışanlara ödenecek miktar üzerinden kesinti yapılmaktadır. Bu kesintiye dair oran, kanunlar tarafından belirlenmiştir. Bu kesintinin işveren tarafından yapılması ve maliyeye ödenmesi; stopaj vergisinin ne olduğunu açıklamaktadır. İşveren, bu miktarı, maliyeye işveren adına ödemektedir. Stopaj vergisinin var olma amaçlarından birisi hiç şüphesiz vergi kaçakçılığının önüne geçmektir. Buna ek olarak, küçük miktarların vergi kapsamına alınması ve bu sayede devlete ek kaynak yaratılması amaçlanmaktadır. Stopaj vergisi; vergilerin garantili bir şekilde toplanmasında belirleyici olmaktadır. İşveren, stopaj vergisinin maliyeye verilmesinden sorumlu olan kişidir. Çalışanların alacağı ücret üzerinden belirlenen miktarın kesilmemesi ve maliyeye ödenmemesi durumunda bu konuda sorumlu olan tek kişi işveren olacaktır. Stopaj vergisinin işveren tarafından ödenmesi söz konusu olsa da konu kira stopajı olduğunda farklı dinamikler söz konusu olmaktadır.
Tüm süreçlerinizi ve vergilerinizi takip edebileceğiniz online erp programı çözümlerimiz için tıklayınız.
Stopaj Vergisinin Hesaplanması
Stopaj oranları, kanunlarla belirlenmiştir. Gelir ve Kurumlar Vergisi başlığı altındaki maddelerde stopaj vergisine dair oranlar yer almaktadır. Bu kanunlar, kimlerin hangi şartlar altında bu vergiyi ödemesi gerektiğini net bir şekilde ifade etmektedir. Stopaj oranları, brüt ücret üzerinden yapılmaktadır. Stopaj vergisinin nasıl hesaplandığını bir örnekle açıklamak mantıklı olacaktır. Bir firmanın proje çizimi için bir mühendisle çalıştığını varsayalım. Bu mühendisin serbest meslek mensubu olduğunu düşünelim. Proje çiziminin bitmesinin ardından firma, mühendise brüt olarak 3000 TL ödeme yapmıştır. Gelir ve Kurumlar Vergisi kanununda serbest meslek mensuplarından %20 stopaj kesintisi yapılması gerektiği belirtilmiştir. Buna göre, firma, serbest meslek mensubu mühendis adına maliyeye 600 TL stopaj kesintisi ödemesi yapmak zorundadır. Bu noktada, 3000 TL brüt ücret üzerinden 600 TL maliyeye ödenirken geri kalan 2400 TL mühendisin hesabına yatırılacaktır.
Kira Stopajı
Stopaj ödemelerinin işveren tarafından yapıldığı bilinmektedir. Ancak, kira söz konusu olduğunda farklı bir prosedür işlemektedir. Kira stopajı; kanun doğrultusunda kiralayan tarafından değil kiracı tarafından ödenmektedir. Fakat, bu tanıma yalnızca işyeri olarak kiralanan mekanlar girmektedir. Bir başka deyişle, evler için kira stopajı söz konusu olmamaktadır. Kira stopajının maliyeye ödenmesinden kiracı sorumlu tutulmaktadır. Kiracının kira stopajı ödemediği durumlarda kiralayan kişinin bu miktarı ödemesiyle ilgili herhangi bir kanun maddesi söz konusu değildir. Bu noktada, borç, kiracıya ait olmaktadır. Kira stopajı; brüt ücret üzerinden yapılmaktadır.
Kira Stopajının Hesaplanması
Kira stopajının hesaplanmasını bir örnekle açıklamak gerekir. Kiralayan ve kiracının kira bedeli konusunda 4000 TL olarak anlaştığını varsayalım. Kanunlar doğrultusunda kira stopajı %20 olarak belirlenmiştir. Brüt kira bedelinin 4000 TL olduğunu varsayarsak bu rakamın %20’si 800 TL yapmaktadır. Kısacası, kiracının 800 TL değerindeki tutarı, kira stopajı olarak maliyeye ödemesi gerekmektedir. Birtakım kiralama işlemlerinde taraflar arasında kira stopajı konusunda herhangi bir anlaşmanın olmadığı durumlarda sorunlar ve tartışmalar yaşanmaktadır. Bu bağlamda, kira stopajının kiralama işlemlerinin başında konuşulması ve çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Net kira bedeli ödeyen kiracıların kira stopajı öderken bu rakamı muhakkak brüt kira bedeline çevirmesi, brüt rakam üzerinden kesinti yapması gerekmektedir.
