Fizibilite nedir? Fizibilite çalışması, bir proje, işletme veya faaliyetin uygulanabilirliğini, ekonomik açıdan gerçekleştirilebilirliğini ve risklerini değerlendiren bir çalışmadır. Bu çalışma genellikle işletme veya projenin başlangıcından önce yapılır ve yatırımcıların karar vermesine yardımcı olur.
Proje veya işletmenin farklı yönlerini inceleyerek, teknik, mali, hukuki, sosyal ve çevresel boyutlarını değerlendirir. Bu incelemeler sonucunda işletmenin veya projenin gerçekleştirilebilirliği, maliyeti, getirisi, riskleri ve olası kazançları hakkında bir rapor hazırlanır.
Fizibilite çalışmasının temel amacı, projenin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli olan kaynakları, riskleri ve getirileri belirlemektir. Bu çalışma sayesinde, yatırımcılar veya işletme sahipleri projenin ne kadar sürede geri dönüş sağlayacağını, ne kadar karlı olacağını ve hangi riskleri barındırdığını önceden belirleyerek, daha bilinçli kararlar verebilirler.
Fizibilite çalışması, herhangi bir sektörde yeni bir işletme açılması, yeni bir ürün veya hizmetin piyasaya sürülmesi, bir yatırımın yapılması veya mevcut bir işletmenin genişletilmesi gibi birçok farklı durumda kullanılabilir.
Fizibilite Çalışması Nasıl Yapılır?
- Proje veya işletmenin hedeflerinin belirlenmesi: Fizibilite çalışması yapılacak olan proje veya işletmenin hedefleri ve amaçları belirlenir. Bu hedefler, çalışmanın geri kalanında kullanılacak olan kriterlerin belirlenmesinde önemlidir.
- Pazar araştırması: Projenin gerçekleştirileceği sektörün piyasa koşulları, rakipler, tedarik zinciri ve müşterileri hakkında bir araştırma yapılır. Bu araştırma, proje veya işletmenin piyasadaki rekabet gücünü değerlendirmede önemlidir.
- Teknik inceleme: Projenin veya işletmenin teknik gereklilikleri belirlenir. Bu gereklilikler, projenin fizibilitesini etkileyen önemli faktörlerdir. Bu aşamada, proje veya işletme için gereken tüm ekipman, malzemeler, çalışanlar ve teknik beceriler belirlenir.
- Maliyet tahmini: Projenin veya işletmenin maliyetleri belirlenir. Bu maliyetler, proje veya işletmenin fizibilitesini etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Bu aşamada, proje veya işletmenin inşa, işletme ve bakım maliyetleri gibi tüm maliyetler detaylı bir şekilde hesaplanır.
- Finansal analiz: Projenin veya işletmenin finansal performansı analiz edilir. Bu analizde, proje veya işletmenin getirileri, yatırım geri dönüş süresi, karlılık oranları ve diğer finansal kriterler hesaplanır.
- Risk analizi: Projenin veya işletmenin potansiyel riskleri ve olası çözümleri belirlenir. Bu analiz, projenin veya işletmenin başarısını etkileyebilecek risklerin belirlenmesine yardımcı olur.
- Sonuçların raporlanması: Tüm bu analizler sonucunda elde edilen veriler, bir fizibilite raporu şeklinde sunulur. Bu rapor, projenin veya işletmenin uygulanabilirliği, riskleri, maliyetleri, getirileri ve diğer önemli kriterler hakkında ayrıntılı bir bilgi içerir.
Fizibilite Türleri Nelerdir?
Fizibilite çalışmaları genellikle üç ana kategoriye ayrılabilir:
- Teknik Fizibilite Çalışması: Bu çalışma, bir proje veya işletmenin teknik olarak gerçekleştirilebilir olup olmadığını belirlemeye odaklanır. Bu çalışma, proje veya işletmenin yapısı, ekipmanları, teknolojisi, insan kaynakları, tedarik zinciri ve diğer teknik faktörlerini inceleyerek, projenin veya işletmenin teknik açıdan uygulanabilirliğini değerlendirir.
- Pazar Fizibilite Çalışması: Bu çalışma, bir proje veya işletmenin piyasa koşullarına uygunluğunu değerlendirmeye odaklanır. Bu çalışma, projenin veya işletmenin hedef müşteri kitlesi, rakipleri, talep ve arz koşulları gibi faktörleri inceleyerek, proje veya işletmenin pazar açısından uygulanabilirliğini belirler.
- Finansal Fizibilite Çalışması: Bu çalışma, bir proje veya işletmenin finansal açıdan gerçekleştirilebilir olup olmadığını belirlemeye odaklanır. Bu çalışma, projenin veya işletmenin maliyetlerini, getirilerini, yatırım geri dönüş süresini, karlılık oranlarını ve diğer finansal faktörleri inceleyerek, projenin veya işletmenin finansal açıdan uygulanabilirliğini değerlendirir.
Fizibilite Çalışmalarının Aşamaları Nelerdir?
- İhtiyaç Analizi: Fizibilite çalışmasının ilk aşaması, projenin veya işletmenin amaçlarını, hedeflerini ve ihtiyaçlarını belirlemektir. Bu aşamada, proje veya işletmenin niteliği, amaçları, özellikleri ve gereksinimleri incelenir.
- Teknik Fizibilite Çalışması: Bu aşamada, proje veya işletmenin teknik açıdan gerçekleştirilebilir olup olmadığı incelenir. Bu aşamada, proje veya işletmenin yapısı, ekipmanları, teknolojisi, insan kaynakları, tedarik zinciri ve diğer teknik faktörler değerlendirilir.
- Pazar Fizibilite Çalışması: Bu aşamada, proje veya işletmenin piyasa koşullarına uygunluğu incelenir. Bu aşamada, projenin veya işletmenin hedef müşteri kitlesi, rakipleri, talep ve arz koşulları gibi faktörler değerlendirilir.
- Finansal Fizibilite Çalışması: Bu aşamada, proje veya işletmenin finansal açıdan gerçekleştirilebilir olup olmadığı incelenir. Bu aşamada, projenin veya işletmenin maliyetleri, getirileri, yatırım geri dönüş süresi, karlılık oranları ve diğer finansal faktörler değerlendirilir.
- Raporlama ve Değerlendirme: Fizibilite çalışması tamamlandıktan sonra, tüm veriler toplanır ve bir rapor hazırlanır. Bu raporda, proje veya işletmenin fizibilitesi, riskleri, fırsatları ve olası sonuçları açıklanır. Fizibilite raporu, proje veya işletmenin uygulanabilirliğini ve devam edip etmemesi gerektiğini belirlemek için kullanılır.
Fizibilite Çalışmasının Kapsamı Ne Olmalıdır?
- Projenin veya işletmenin tanımı: Fizibilite çalışması, projenin veya işletmenin amaçlarını, özelliklerini ve hedeflerini tanımlamalıdır. Bu, projenin veya işletmenin niteliği, boyutu, faaliyet alanı, hedef pazarı ve müşteri kitlesi hakkında bilgi sağlar.
- Teknik değerlendirme: Fizibilite çalışması, projenin veya işletmenin teknik açıdan gerçekleştirilebilirliğini değerlendirmelidir. Bu, projenin veya işletmenin yapısı, ekipmanları, teknolojisi, insan kaynakları, tedarik zinciri ve diğer teknik faktörleri değerlendirmeyi içerir.
- Pazar analizi: Fizibilite çalışması, projenin veya işletmenin piyasa koşullarına uygunluğunu değerlendirmelidir. Bu, projenin veya işletmenin hedef müşteri kitlesi, rakipleri, talep ve arz koşulları gibi faktörleri analiz etmeyi içerir.
- Mali değerlendirme: Fizibilite çalışması, projenin veya işletmenin finansal açıdan gerçekleştirilebilirliğini değerlendirmelidir. Bu, projenin veya işletmenin maliyetleri, getirileri, yatırım geri dönüş süresi, karlılık oranları ve diğer finansal faktörleri değerlendirmeyi içerir.
- Risk analizi: Fizibilite çalışması, projenin veya işletmenin karşılaşabileceği riskleri ve bu risklerin yönetimi için gereken önlemleri değerlendirmelidir.
- Çevresel ve sosyal etki değerlendirmesi: Fizibilite çalışması, projenin veya işletmenin çevresel ve sosyal etkilerini değerlendirmelidir. Bu, projenin veya işletmenin doğaya, topluma ve insan sağlığına etkilerini analiz etmeyi içerir.
- Proje yönetimi planı: Fizibilite çalışması, projenin veya işletmenin yönetimi için bir plan önermelidir. Bu, projenin veya işletmenin yönetim yapısı, organizasyonu, sorumlulukları ve kaynakları hakkında bilgi sağlar.